2020 was een bijzonder jaar, de wereld werd verrast door de uitbraak van het coronavirus en ook de gemeente Dalfsen heeft hier de nodige effecten van mee gekregen.
In de jaarrekening is er op programmaniveau al aangegeven waar corona van invloed is geweest op de gerapporteerde afwijkingen ten opzichte van de begroting. In deze bijlage wordt dit nog een keer samengevoegd en verder toegelicht. Vanaf de uitbraak is er periodiek een uitvraag gedaan in de organisatie om de lasten en baten inzichtelijk te houden.
Naast de financiële effecten heeft de gemeente ook extra taken op zich genomen en zijn er bijdragen van het Rijk geweest die we in deze bijlage toelichten.
Eind maart 2021 heeft de Raad tevens een uitgebreid financieel overzicht ontvangen wat ook op de volgende pagina’s terug te vinden is. Dit overzicht geeft een verdere specificatie van de lasten, baten, niet gerealiseerde baten en niet gerealiseerde lasten. In het overzicht staat het totaal van deze baten en lasten opgenomen en daarmee wat corona de gemeente Dalfsen heeft gekost in 2020.
Programma 1. Bestuur, ondersteuning en algemene dekkingsmiddelen
Het beleidsveld belastingen heeft een nadeel als gevolg van het besluit geen precariobelasting te heffen voor terrassen. De horeca heeft het zwaar gehad tijdens de coronapandemie en door het niet opleggen van deze belasting konden horeca-ondernemers financieel worden ontlast. In de 2e bestuursrapportage is gerapporteerd over het nadeel toeristenbelasting, echter blijkt de lagere opbrengst minder laag uit te vallen, in totaal is er toch nog een voordeel te rapporteren. Als gevolg van corona waren de opbrengsten van deze twee gemeentelijke belastingen lager dan begroot.
Het beleidsveld bestuur heeft te maken met kosten die voortkomen uit de implementatie van iburgerzaken. Door corona is het noodzakelijk de dienstverlening versneld te digitaliseren en dit is daar een gevolg van.
Overhead wordt vooral geraakt door de noodzakelijke aanpassingen die nodig waren om het gemeentehuis coronaproof in te richten.
Beleidsveld communicatie laat een voordeel zien, dit is voornamelijk het gevolg van het niet door laten gaan van activiteiten, een deel van deze activiteiten zal in 2021 alsnog plaatsvinden waardoor het budget wordt overgeheveld. Wel zijn voor communicatie naar burgers en in en rondom het gemeentehuis kosten gemaakt.
Het grootste voordeel wordt veroorzaakt door het niet doorgaan van studie- en opleidings- en workshopactiviteiten en de daar bijkomende reiskosten van personeel. Een deel van deze opleidingsactiviteiten zullen later alsnog plaatsvinden maar de kosten worden naar verwachting daarvan niet hoger. Ook bij de banqueting en de vergaderservice zijn minder kosten gemaakt.
In verband met het coronavirus zijn er meeruren gemaakt besteed aan coronataken en hebben werknemers bijzonder verlof opgenomen omdat ze niet aan het werk konden vanwege het coronavirus. De meeruren en uren aan bijzonder verlof i.v.m. het coronavirus bedragen €194.100. Het aantal uren dat besteed is aan corona werkzaamheden binnen normale werktijd bedragen €531.100 en zijn in die zin niet te definiëren als meerlasten.
Programma 2. Openbare orde en veiligheid
Landelijk is er op taakveld openbare orde en veiligheid een toename in de kosten door extra inzet of inhuur van BOA’s. Dit is echter bij de gemeente Dalfsen niet nodig gebleken, derhalve zijn er op dit beleidsveld geen noemenswaardige baten of lasten te noemen.
Programma 3. Beheer Openbare Ruimte
Bij de beleidsvelden die vallen onder paragraaf 3 beheer openbare ruimte zijn een aantal lasten en baten te benoemen. Zo zijn er kosten gemaakt voor het aanschaffen van mondmaskers en desinfectiemiddelen en is er extra schoongemaakt. Ook was er meer zwerfafval als gevolg van corona, dit levert een klein nadeel op. Daarnaast is er een voordeel door de daling van de brandstofprijzen waardoor en minder kosten zijn gemaakt.
Programma 4. Economische Zaken
Binnen programma 4 zijn geen voor- of nadelen als gevolg van corona.
Programma 5. Onderwijs en vrije tijd
In de eerste periode van corona (schooljaar 2019-2020) is er aan leerlingenvervoer voor 80% doorbetaald ondanks dat er niet werd gereden, toch valt dit uit als een voordeel omdat er 20% niet is betaald en dit wel was begroot. Verder zijn er kosten gemaakt i.v.m. noodopvang van kinderen met cruciale beroepen.
Voor zwembaden zijn er minder kosten gemaakt omdat de zwembaden een periode dicht zijn geweest vanwege corona en er minder inhuur van personeel nodig was. Echter zijn er ook aanzienlijk minder zwemabonnementen verkocht maar door de extreem warme zomer waren er toch veel bezoekers. Door de coronamaatregelen moest er toch weer meer personeel worden ingehuurd om alle corona maatregelen te kunnen handhaven.
Ook is de huur aan de sportverenigingen op gemeentelijke gronden kwijtgescholden. Deze misgelopen huuropbrengsten zijn vergoed door het Rijk en zijn daarom niet terug te vinden in afwijkingen in de jaarrekening.
Als laatste zijn er zijn er minder kosten gemaakt voor de passantenhaven, zijn er lagere uitgaven aan de wandelvierdaagse en sporttoernooien en hebben er activiteiten niet plaats kunnen vinden voor DNA van Dalfsen.
Programma 6. Inkomensondersteuning
Het beleidsveld inkomen laat een verschil zien ten opzichte van 2019, een deel hiervan is het gevolg van corona, waarbij de kosten voor vervoer zijn gedaald door de afname van vervoersbehoeften.
Programma 7. Sociaal Domein
De beleidsvelden die betrekking hebben op jeugdzorg laten vooralsnog minder uitgaven zien. Er is door corona niet altijd de mogelijkheid geweest om alle ondersteuning in te zetten waardoor de lasten ook niet zijn betaald uit het PGB budget.
Tijdens de eerste lockdown zijn er omzetgaranties afgegeven voor zorginstellingen. Deze zijn door het Rijk gecompenseerd.
Beleidsveld lokale toegang laat ook een voordeel zien, dit komt voornamelijk voort uit het niet inzetten van een gedragswetenschapper en de verminderde inzet van de regiosecretaris WMO.
Als gevolg van corona zijn er minder kosten gemaakt voor de participatieraad en daarnaast zijn er minder kosten gemaakt voor Mijn Taxi op Maat ten opzichte van wat was begroot. Ook zijn er binnen de WMO minder aanvragen geweest voor hulpmiddelen zoals scootmobiels, dit lijkt het gevolg te zijn van de lockdown waarbij mensen werd verzocht zoveel mogelijk thuis te blijven.
Het beleidsveld participatie heeft te maken gehad met aanvullende compensatie aan SW bedrijven (Larcom en Tiem) als gevolg van corona.
De kosten die zijn gemaakt binnen het Sociaal Domein worden bijna volledig gedekt door bijdragen van het Rijk.
Programma 8. Duurzaamheid en milieu
Tijdens de eerste lockdown was het extra druk bij de milieustraat en hierdoor zijn er meer kosten gemaakt voor afvalverwerking. kosten gemaakt voor afvalinzameling heeft het Rijk een compensatie beschikbaar gesteld.
Programma 9. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
Binnen programma 9 zijn geen voor- of nadelen als gevolg van corona.
Overige taken corona
Voor de maatschappelijke instellingen in de gemeente Dalfsen is een corona noodfonds geopend. Een bedrag van 1 miljoen euro is beschikbaar voor het financieel ondersteunen van instellingen met een cruciaal karakter voor de Dalfser samenleving. Op het moment van schrijven is er over het jaar 2020 een bedrag van ruim € 327.094 euro beschikt.
Het Rijk heeft de TOZO regeling geïnitieerd om zelfstandig ondernemers te ondersteunen die door de maatregelen derving van inkomsten hadden. Deze TOZO regeling is uitgevoerd door de gemeente. De verantwoording hiervan is te vinden in de Sisa bijlage. Mochten er fouten worden geconstateerd worden dan kan dit gevolgen hebben voor de uitkering, dit is op dit moment nog niet bekend. In principe is deze regeling voor de gemeente budgetneutraal.
Inkomsten van het Rijk
Als gevolg van het coronavirus ontvangt de gemeente Dalfsen een bedrag van € 892.991 (t/m decembercirculaire) uit het gemeentefonds ter compensatie van corona gerelateerde lasten, dit is inclusief de integratie uitkering participatie. Deze uitkering is naast de vergoeding voor TOZO en uitkering huur sportaccommodaties. Er wordt nog een verhoging verwacht voor de noodopvang van kinderen van ouders met een cruciaal beroep en de inkomstenderving eigen bijdrage WMO. Verder is er € 5.000 verkregen uit het A&O fonds voor het uitwerken van het vraagstuk 'snelle regeling HR-vraagstukken tijdens de corona crisis'.
Voor een verdere specificatie van de inkomsten van het Rijk verwijzen wij naar het overzicht corona baten en lasten.